روش صحیح گرفتن مار ( آموزش مارگیری) در طبیعت :

قدم اول : قبل از مارگیری بایستی نوع مار از لحاظ سمی و یا غیر سمی بودن تشخیص داده شود.این کار کمک زیادی به کاهش استرس خود مارگیر و احتیاط در روش مارگیری می کند.

تشخیص مار سمی و غیر سمی :

مارهای سمی خیلی کند حرکت می کنند و سر مثلثی شکل دارند و چشم های باریک و کشیده (به اصلاح شکل الف ) دارند و دارای دم هستند . یعنی انتهای بدن خیلی سریع باریک و نازک مثل دم موش می شود.

مارهای غیر سمی خیلی سریع حرکت می کنند و چشمان گردی دارند و گاز می گیرند ولی نیش ندارند و بدن یک تکه هست و دم ندارد.

اگر در ایران هستید با انواع مارهای ایران آشنا شوید و تصاویر آن را به خاطر بسپارید.(تصاویر مار)

برای تشخیص مارهای سمی و غیر سمی این فیلم را مشاهده کنید.

قدم دوم گرفتن مار :

برای گرفتن مار اول مار را به محیطی هدایت کنید که بتوانید به حرکات مار مسلط باشید و کنترل کنید.می توانید با یک جسم مثل یک تکه چوب اینکار را بکنید. توجه داشته باشید که برخی مارها (عموماً) غیر سمی سرعت زیادی دارند و تمام مارها دارای قدرت پرش زیادی هستند .

در پشت سر مار بایستید . نکته قابل ذکر این است که هر چقدر انسانها از مارها وحشت دارند مارها چند برابر بیشتر از انسانها میترسند و معمولاً قصد فرار از انسان را دارند و می خواهند از محل دور شوند و معمولاً پشتشان به سمت ما هست.

قدم سوم :

1-روش اول مارگیری با دست :

با یک حرکت سریع با دست راست از انتهای بدن مار می گیریم . یعنی بیست سانتیمتری انتهای بدن مار و نرسیده به دم،چون اگر از دم مار بگیریم احتمال کنده شدن دم وجود دارد یا احتمال دارد مار به سمت خود فرد بپیچد.

(می توانیم مار را از زمین بلند کرده و تاب دهیم تا گیج شود). مار را روی زمین می گذاریم و پای چپ را روی سمت سر حیوان می گذاریم و فشار ملایمی می آوریم .

سپس با انگشت شست دست چپ روی سر مار فشار می دهیم و با انگشت اشاره فک مار را می گیریم و فشار می دهیم . پس از کنترل سر، مار دیگر خطری ندارد.

و با دست راست نیز انتهای بدن حیوان را میگیریم و بلند می کنیم.

2- روش دوم مارگیری با چوب :

انتهای چوب را روی سر حیوان قرار می دهیم اگر چوب رو محکم و در محل مناسب قرار بدین عملا از مار کاری بر نمیاد.

ابتدا با انگشت اشاره ترجیحا دست راست محکم رویه سر مار فشار بیارید اصلا از کج و کوله شدن فک مار و یا بیرون زدنه زبونش نگران نباشید و حتما انگشتتونو محکم رویه سرش فشار بدین اگه فشار کم باشه مار براحتی میتونه از زیر دستتون فرار کنه و احتمالاًهم اولین کارش نیش زدن شما خواهد بود.

در مرحله بعد همچنان که فشار انگشت رویه سر مار ادامه داره جای انگشت اشارتون رو باانگشت شست دست چپ عوض کنین یعنی اروم انگشتتونو رویه سر مار بکشین و خارج کنین و پشت سرش انگشت شست رو جایگزین کنید.

حال دست راست ازاد میشه و بعد انگشت اشاره رو زیر فک مار ببرید و با این روش کاملا سره مار در اختیارتون هست و امکان هیچ آسیبی نمیباشد.

بعد از گرفتن مار تاکید میکنم که با دست راست حتما دم مار رو نگه دارین.

برای آموزش مارگیری و گرفتن مار

در زیر تصاویر مارگیری (مراحل گرفتن مار) به ترتیب نمایش داده می شود :

دور کردن مار از محل زندگی :

یک از دغدغه های افرادی که در محل های خارج از مناطق شهر ی مانند مناطق روستایی و کوهستانی زندگی می کنند وجود مار در محل باغ یا خانه هایشان می باشد و به دنبال پیدا کردن راهکارهایی برای دور کردن مار از محل زندگی و باغ خود هستند :

راهکارهای ما برای دور کردن یا بهتر بگم دور نگهداشتن مار از محل زندگی یا باغ شما به شرح زیر است :

1- تمیز نگهداشتن حیاط و باغ : بایستی علف های هرز و هیزم و درخت های خشک شده را از حیاط و باغ جمع آوری کرد و از دپوی هیزم،علف و زباله و وسایل مستهلک و اسقاطی غیر قابل مصرف در حیاط و یاغ خودداری کرد .

نکته مهم اینست که مارها به دلیل خونسرد بودن به دنبال محل های خنک برای استراحت و زندگی هستند .

2-هرس بموقع مناسب درختچه ها: گیاهان بالارونده و خود رو و درختچه ها را به موقع هرس کنید تا شاخ و برگ آن به زمین نرسد و برگهای زیر آن را جمع آوری کنید تا تابش نور خورشید باعث خشک بودن زیر درختچه ها شود تا مارها در زیر آنها پناه نگیرند.

3-جلوگیری از جمع شدن آب : با اصلاح شیب زمین و جلوگیری از جمع شدن آب در محل حیاط و زیر درختچه ها مانع تجمع مار در آن قسمت شوید .

تجمع آب همچنین باعث رشد و تکثر پشه ها نیز می شود.

4-بهسازی محیط : با پوشاندن و پردن حفره ها و سوراخ ها و شکستگی هایی که در دیوار منزل یا حصار باغ وجود دارد و همچنین شکاف پنجره ها و استفاده از توری های ریز و همچنین تجهیز جوی آب ورودی به داخل باغ باعث جلوگیری از ورود مار به داخل منزل یا باغ شوید .

استفاده از توری های ریز درب و پنجره استاندارد باعث جلوگیری ازورود حشرات پرنده مثل پشه و مگس نیز می شود.

از برگ های سوزنی شکل مانند کاج یا پوسته تخم مرغ یا رگ درخت راج (خاس) یا سنگریزه بر روی خاک باغچه استفاده کنید تا خزیدن مار بر روی آنها مشکل باشد .

5-از بین بردن منابع غذایی مار : مارها از جوندگان بخصوص موش و بعضی از حشرات تغذیه می کنند، با سمپاشی و طعمه گذاری مناسب منابع غذایی مار حذف شده و مار در آن محل مشاهده نمی شود . این روش برای حذف مارمولک که از حشرات تغذیه می کند فوق العاده موثر است و روش خود شرکت ارمغان بهداشت محیط نیز برای برخورد با مارمولک این روش است.

6-استفاده از دور کننده مار یا به اصطلاح مردم سمپاشی مار : در صورتی که تعداد مارها در محل زیاد باشد می شود از دورکننده های استانداردی که در فروشگاههای سم فروشی عرضه می شود استفاده کرد .

این دورکننده های مار (سم مار ) معمولاً از ترکیب گوگرد و نفتالین درست شده اند و با انتشار گاز مربوطه باعث جلوگیری از ورود مار و عقرب به داخل باغ یا حیاط می شند . معمولاً عمر این دور کننده ها 30 تا 45 روز می باشد که البته با تابش مستقیم نور آفتاب و رطوبت و بارندگی عمر کوتاهتری دارند.

مقاله زیر چکیده کتاب ” مار های ایران ” اثر ماندگار مرحوم دکتر محمود لطیفی می باشد.

هدف از ارایه مطالب زیر گسترش اطلاعات در رابطه با شناخت انواع مارهای ایران به منظور جلوگیری از آسیب به افراد به صورت تصادفی می باشد. خواهشمند است در صورت مشاهده مار در محیط کار یا زندگی و نداشتن اطلاعات و تجربه کافی از تماس و تحریک آنها خودداری نمایید. شرکت کنترل آفات ارمغان بهداشت محیط با دارا بودن مارگیر های حرفه ای و کارشناسان مجرب آماده ارایه کلیه خدمات در خصوص کلیه عملیات مارگیری ( گرفتن مار ) می باشد.

فهرست مارهای ایران

مارهای غیر سمی AGLYPHA

خانواده تیفلوپیده FAMILY TYPHLOPIDAE

مار کرمی شکل Typhlops vermicularis

خانواده لیپتوتیفلوپیده FAMILY LEPTOTYPHLOPIDAE

مار خاکی leptotyphlops macrorhynchus

خانواده بوآ FAMILY BOIDAE

Eryx jaculus کور مار

کورمار تاتاری Eryx tataricus   کورمار سلیمانی Eryx miliaris     کورمار شنی Eryx elegans   کورمار بلوچستانی Eryx johni

کورمار خوزستانی Eryx jayakari

خانواده کلوبریده FAMILY COLUBRIDAE

مار آبی Natrix natrix

مار چلیپر Natrix tessellata

قمچه مار Coluber najadum                        مار گرگی Lycodon striatus

مار آتشی Coluber jugularis

مار قیطانی Coluber rhodorhachis

مار دستی Coluber ventrimaculatus

مار خالدار Coleber karelini

مار پلنگی Coluber ravergieri

شتر مار شیرازی

مار شتری –  مار زنگی-    مار پلنگی

مار گور خری Spalerosphis microlepis

مار درفشی Lytorhynchus ridgewayi        مار الماسی Lytorhynchus gaddi

گوند مار Elaphe hohenacheri

مار درختی Elaphe longissima              گوند مار Elaphe dione               گوند مار Elaphe hohenacheri

مار شلاقی Elaphe quatuorlineata

گرگ مار Coronella austriaca

لوس مار oligon taeniolatus            مار سر سیاه Rhynchocalamus melanocephalus

مار کوتوله Eirenis collaris   تیرک مار Eirenis punctatolineata    مار کوتوله Eirenis meda

توله مار Eirenis coronella    مار کوتوله Eirenis modesta      توله مار Eirenis coronella

مارهای نیمه سمی OPISTHOGLYPHA

افعی پلنگی Telescopus rhinopoma

سوسن مار Telescopus fallax

آلو سر Boiga trigonatum melanocephala

یله مار Malpolon monspessulanus

یله مار Malpolon m.insignitus

طلحه مار Malpolon moilensis

تیر مار psammophis schokari

تیر مار psammophis lineolatus

تیر مار tephrometopon lineolatum

تیر مار tephrometopon lineolatum

مارهای سمی VENOMOUS SNAKES

خانواده آلاپیده FAMILY ELAPIDAE

کفچه مار naja naja oxiana

کبرا walterinnesia aegyptia

خانواده هیدروفیده FAMILY HYDROPHIDAE

مار دریایی Hydrophis cyanocinctus

مار دریایی hydrophis schistosa

مار دریایی hydrophis ornatus

مار دریایی hydrophis spiralis

خانواده ویپریده FAMILY VIPERIDAE

افعی شاخدار Cerastes cerastes

افعی شاخدار Ceradtes ceradtes

مار جعفری Echis carinatus

کک مار Eristicophis macmahoni

افعی دماوندی Vipera latifii

افعی دماوندی Vipera latifii

گرزه مار Vipera lebetina

افعی البرزی Vipera ursini

افعی زنجانی Vipera xanthina

افعی تکابی Vipera Xanthina sp.

خانواده کروتالیده FAMILY CROTALIDAE

افعی قفقازی Agkistrodon halys

فهرست مارهای ایران بر حسب استانها

مارهای استان مرکزی

مارهای غیر سمی : مار کرمی شکل – کور مار- کور مار سلیمانی – مار آبی – مار چلیپر- مار آتشی- قمچه مار- مار قیطانی- مار خالدار- مار پلنگی- مار شتری- مار گورخری- مار درفشی- گرگ مار- مار سر سیاه- مار کوتوله- تیرک مار- مار کوتوله

مارهای نیمه سمی :سوسن مار- افعی سوسن- افعی پلنگی- یله مار- تیر مار- تیرمار خراسانی

مارهای سمی :مار شاخدار- گرزه مار یا افعی- افعی دماوندی- افعی البرزی- افعی زنجانی- افعی قفقازی

مارهای استان گیلان

مارهای غیر سمی :مار آبی- مار آتشی- قمچه مار- مار پلنگی- مار کوتوله

مارهای سمی :گرزه مار یا افعی- افعی زنجانی- افعی قفقازی

مارهای استان مازنداران :

مارهای غیر سمی :مار کرمی شکل- کور مار- کور مار سلیمانی- مار آبی- مار آتشی- قمچه مار- مار پلنگی- مار درفشی- گوند مار- لوس مار

مارهای نیمه سمی : یله مار- تیرمار- تیرمار خراسانی

مارهای سمی : کفچه مار- مار جعفری- گرزه مار- افعی البرزی- افعی قفقازی

مارهای استان آذربایجان شرقی :

مارهای غیر سمی : کور مار- کورمار تاتاری- کور مار شنی- مار چلیپر- مار آتشی- قمچه مار- مار پلنگی- گوندمار- مار شلاقی- مار کوتوله- تیرک مار

مارهای نیمه سمی :سوسن مار- یله مار

مارها سمی : گرزه مار یا افعی- افعی البرزی- افعی زنجانی

مارهای استان آذربایجان غربی :

مارهای غیر سمی : کور مار- مار تاتاری- کورمار سلیمانی- مار آبی- مار چلیپر- مار آتشی- قمچه مار-

مار پلنگی- مار درختی- مار شلاقی- مار کوتوله- تیرک مار

مارهای نیمه سمی :سوسن مار-یله مار

مارهای سمی :گرزه مار یا افعی-افعی البرزی-افعی زنجانی-افعی تکابی

مارهای استان اردبیل :

مارهای نیمه سمی :مار آتشی- قمچه مار- مار پلنگی- مار شلاقی- مار کوتوله پارسی

مارهای نیمه سمی :یله مار

مارهای سمی :گرزه مار یا افعی

مارهای استان خوزستان :

مارهای غیر سمی :مار کرمی شکل- مار خاکی- کور مار- کور مار تاتاری- کورمار سلیمانی- کورمار خوزستانی- مار چلیپر-

قمچه مار- مار قیطانی- مار پلنگی- مار شتری- مار گورخری- مار درفشی- مار الماسی- مار سر سیاه- مار کوتوله- توله مار- مار کوتوله پارسی

مارهای نیمه سمی : افعی سوسن- یله مار- طلحه مار- تیر مار

مارهای سمی : کبرا- افعی شاخدار- مار جعفری- مار شاخدار- گرزه مار یا افعی

مارهای استان فارس :

مارهای غیر سمی :مار کرمی شکل- مار چلیپر- مار قیطانی- مار پلنگی- مار شتری- مار گورخری- تیرک مار- مار کوتوله پارسی

مارهای نیمه سمی :افعی پلنگی- تیر مار- تیرمار خراسانی

مارهای سمی :مار شاخدار- گرزه مار یا افعی

مارهای استان کرمان :

مارهای غیر سمی : مار کرمی شکل- قمچه مار- مار پلنگی- مار شتری- مار درفشی- تیرک مار

مارهای نیمه سمی : تیرمار- تیرمار خراسانی

مارهای سمی :

مار جعفری- کک مار- مار شاخدار

مارهای استان خراسان :

مارهای غیر سمی : کورمار- کورمار تاتاری- کورمار سلیمانی- کور مار شنی- مار چلیپر- مار آتشی- قمچه مار- مار قیطانی- مار خالدار- مار پلنگی- مار شتری- مار کوتوله

مارهای نیمه سمی :افعی پلنگی- آلو سر- یله مار- تیرمار- تیرمار خراسانی

مارهای سمی :کفچه مار- مار جعفری- مار شاخدار- گرزه مار یا افعی

مارهای استان اصفهان :

مارهای غیر سمی :کورمار سلیمانی- مار چلیپر- مار اتشی- قمچه مار- مار قیطانی- مار پلنگی- مار گورخری

مار های نیمه سمی :سوسن مار- افعی سوسن- تیرمار- تیرمار خراسانی

مارهای سمی :مار شاخدار- گرزه مار یا افعی

مار های استان سیستان و بلوچستان :

مارهای غیر سمی :کور مار- کور مار سلیمانی- کور مار بلوچستانی- مار گرگی- قمچه مار- مار خالدار- مار پلنگی- مار شتری- مار درفشی

مار نیمه سمی :افعی پلنگی- آلو سر- تیر مار- تیرمار خراسانی

مار سمی : مار جعفری- مار شاخدار

مارهای استان کردستان :

مارهای غیر سمی : مار چلیپر- قمچه مار- مار قیطانی- مار پلنگی- تیرک مار

مار نیمه سمی :افعی سوسن

مارهای سمی : گرزه مار یا افعی-افعی زنجانی

مارهای استان هرمزگان – بوشهر

مارهای غیر سمی : کورمار خوزستان- مار آتشی- مار قیطانی- مار شتری- مار الماسی

مارهای نیمه سمی : یله مار- طلحه مار

مارهای سمی : مار جعفری- مار دریایی

مارهای استان همدان :

مارهای غیر سمی :مار درختی- مار شلاقی- مار چلیپر- مار آتشی- قمچه مار- مار پلنگی- مار گورخری- تیرک مار

مارهای نیمه سمی :سوسن مار- یله مار

مارهای سمی :گرزه مار یا افعی – افعی زنجانی

مارهای استان لرستان :

مارهای غیر سمی :مار چلیپر- مار آتشی- مار پلنگی- مار گورخری- تیرک مار

مارهای نیمه سمی :تیر مار خراسانی

مارهای سمی :گرزه مار یا افعی

مارهای استان سمنان :

مارهای غیرسمی : مار آتشی- مار پلنگی- مار خالدار- مار قیطانی- گوند مار

مارهای نیمه سمی : سوسن مار- افعی پلنگی- تیرمار- تیرمار خراسانی

مارهای سمی : کفچه مار- مار جعفری- مار شاخدار- افعی قفقازی

مارهای استان زنجان :

مارهای غیر سمی : کورمار تاتاری- مار چلیپر- مار آتشی- قمچه مار- مار پلنگی- مار شتری- مار شلاقی- مار کوتوله- تیرک مار

مارهای نیمه سمی : سوسن مار- یله مار

مارهای سمی : مار شاخدار- گرزه مار یا افعی- افعی البرزی- افعی زنجانی

مارهای استان یزد :

مارهای غیر سمی :مار شتری

مارهای سمی :مار شاخدار