کنترل آفات و سمپاشی رستوران

وجود آفات می تواند باعث کاهش درآمد و آسیب به شهرت رستوران شود، کنترل آفات در رستوران یک چالش بزرگ هست،بویژه اینکه باید به مقررات ایمنی و بهداشتی پایبند باشید ولی چیزی که مهمتر است آگاهی از تهدیدات آفات رستوران و روش کنترل آنهاست.

بنده به عنوان کسی که ده سال به عنوان بازرس بهداشت مشغول به کار بوده ام و بیش از ده سال دیگر در صنعت کنترل آفات مشغول به کار هستم می دانم بیش از 90 درصد رستورانها (حتی رستورانهای گرانقیمت) آلوده به آفات هستند و نبود نظارت کافی بهداشتی و قوانین سخت گیرانه در ایران و همچنین نا آگاهی مالکین رستورانها از روش های نوین کنترل آفات و سمپاشی  و گاهاً بی اخلاقی آنها باعث این مسئله بوده است .

ما در ارمغان بهداشت محیط با اتکا به دانش تخصصی کنترل آفات و سالها تجربه از ایمن ترین روشها برای از بین بردن آفات غالب در رستورانها استفاده می کنیم .

بر مبنای نظرسنجی جهانی 4 نوع از آفات بیشترین خسارت را به رستورانها و مراکز تهیه غذا وارد می کنند که عبارتند از

1-حشرات محصولات انباری    2-سوسری های (سوسک )     3-موش          4- مگس

حشرات محصولات انباری :

بخش بزرگی از مواد غذایی مصرفی در رستوران ها در انبارهای مواد غذایی رستوران ها نگه داری می شود و وجود تخم،لارو یا حشره بالغ آفات انباری که معمولاً بسیار ریز هستند در مواد خام خریداری شده و شرایط انبار باعث تکثیر آنها می شود.

حشرات محصولات انباری باعث کاهش کیفی مواد غذایی و رشد قارچ ها و سایر عوامل بیماریزا می شود و خسارات زیادی وارد می کند .

مهمترین آفات انباری در ایران به شرح زیر هستند :

1-شپشک های دندانه دار Oryzaephilus surinamensis

شپشه های دندانه دار که در اصطلاح عامه به “جوجو” معروف هستند از آفات شایع در حبوبات و غلات مانند لوبیا،عدس،برنج و گندم هستند. این حشرات پلی فاژ هستند و در صورت نبود مواد غذایی بالا از مواد دیگری مانند ماکارونی،خشکبار و .. تغذیه می کنند. مواد غذایی رو بعد از مصرف به شکل پودر می کند و وزن آنها کاهش می یابد و فضولات آنها در مواد غذایی می تواند برای انسان ها مشکل ساز گردد .

در دمای 25 تا 30 درجه به سرعت رشد می کند بنابراین کنترل دما و رطوبت انبار می تواند از راههای کنترل این آفت گردد.

2- شب پره هندی Plodia interpunctella

این آفت به شکل پروانه دیده می شود و زمانی مشاهده می شود که به شکل بالغ در آمده باشد و پرواز می کند و جذب نور می شود. تخم خود را در طیف وسیعی از مواد غذایی خشک و نیمه خشک می گذارد و شفیره آنها به شکل پیله های پروانه در اندازه 3 تا 5 میلی متری در خشکبار قابل مشهده است و شکل بالغ معمولا در طی سال در فضای انبار مشاهده می گردد.

3-شپشک برنج  Sitophilus oryzae

شپشه برنج که نوعی سوسک سر خرطومی هست با سوراخ های عمیقی در داخل برنج (علی الخصوص برنج ایرانی) باعث خسارت زیادی می شودو کیفیت برنج به شدت کاهش می یابد .

4- سوسک کشیش Rhizopertha dominica

این حشره نیز از غلاتی مانند گندم،برنج،ذرت تغذیه می کند و سوراخ های زیاد و نامنظمی در محصول ایجاد می کند.

5-لمبه گندم Trogoderam granarium

این حشره به گندم و برنج حمله می کند و وجه افتراق آن با دیگر آفات انباری این است که دانه گندم را به صورت کامل کی خورد و در مرحله لاروی بدنی پرمو دارد.

6- سوسک های حبوبات

این حشره معمولا دالان های در حبوباتی مثل لوبیا چشم بلبلی و لوبیا چیتی وارد می کند و در شرایط رطوبت و دمای مناسب به سرعت تکثیر می شود .

7- مورچه ها

غلات هدف اصلی مورچه ها هستند ولی به سایر مواد غذایی نیز دستبرد میزنند و به محض ورود یکی از آنها به انبار سایر اعضای گروه نیز مطلع می شود و جمعیت زیادی در انبار مشاهده می گردد .

روش های کنترل آفات انباری :

1-بایستی بهسازی محیط انبار به دقت انجام شود و کف و دیوار از جنس سنگ و کاشی و سرامیک و نفوذ ناپذیر ساخته شود و کلیه منافذ مانند زیر درب ها و پنجره ها مسدود گردد.

2-با نصب دماسنج دمای بهینه پایش شود و همواره رطوبت ودما در انبار کنترل گردد . نصب هواکش مناسب و تنظیم دما از رشد و تکثیر آفات انباری جلوگیری می کند.

3-با مطالعه و شناخت آفات انباری،مواد اولیه قبل از خرید و ورود به انبار کاملاً بازرسی گردد تا محصول به تخم و لارو حشره آلوده نباشد.

4-در صورت مشاهده آلودگی در مصولات انبار شده، بلافاصله محصول آفت زده را از انبار خارج کرده و ظروف نگهداری محصول را به دقت با مواد شوینده بشویید و در آفتاب نگهدارید .

5-سمپاشی کف انبار با سموم پیرتیرویئدی با سمیت پایین می تواند از تکثیر آفات انباری جلوگیری کند .

سرسری ها :

همانطور که در ابتدای این مقاله گفته شد اکثر رستورانها آلوده به سوسک ها علی الخصوص سوسک ریز آلمانی هستند و این سوسک ها به مواد نشاسته ای و قندی علاقه دارند و به سوسک های آشپزخانه یا سوسک کابینتی معروف هستند و در تمام فصل سال دیده می شوند.

برخلاف سوسک های بزرگ بالدار که به سوسک های امریکایی معروف هستند و معمولا در شبکه فاضلاب ساختمان زندگی و تردد می کنند و به اکثر سموم حساس هستند،سوسک آلمانی به اکثر سموم مقاوم هست و با سمپاشی سوسک که به صورت متداول انجام می شود ریشه کن نمی شود و نیاز به استفاده از روش ها و ترکیبات جدید برای کنترل آنهاست .

4- موش ها

موش ها مهمان تعدادی از رستوران ها هستند و بیشتر در رستوران هایی که در مناطق تفریحی و جنگلی و فضای باز تاسیس شده اند مشاهده می شوند و علاوه بر استفاده از مواد غذایی باعث انتقال بیماریهای گسترده ای می شود.

معمولا برای از بین بردن موش ها در رستوران باید از روش طعمه گذاری که به سمپاشی موش معروف  است استفاده کرد

نکته ای که در کنترل آفت موش در رستوران وجود دارد اینست که رستوران ها مملو از مواد غذایی هستند و موش ها به راحتی از طعمه موش تغذیه نمی کنند و برای حل این مشکل باید از طعمه های با کیفیت بسیار بالا استفاده کرد .

هرگز نباید در رستوران ها و مراکز تهیه غذا از طعمه های دست ساز یا سریع الاثر به دلیل خطرات فراوان آن استفاده گردد.

4- مگس ها :

مگس خانگی در تعدادی از رستورانهای خارج شهر و رستوران هایی که در محلهای با آلودگی بالای مگس وجود دارند مشاهده می شود و عال انتشار بیماریهای بسیار زیادی هستند .

سمپاشی مگس با استفاده از روش ابقایی چندان بر روی آنها موثر نیست و باید از روش ها تلفیقی و نوین استفاده کرد .

استفاده از تله های نوری برای شکار مگس ها و نصب جت فن ها در جلوی درب ورودی و استفاده از توری های ریز روش های مهم کنترل فیزیکی مگس هستند .

همچنین استفاده از تله های مگس فرمونی و فرمون هایی که به شکل اسپری عمل می کنند نقش اصلی در کنترل مگس دارند.